نوجوانی مرحله چالش برانگیزی از زندگی است، بنابراین طبیعی است که نوجوانان در تلاش برای مقابله با این آشفتگی، رفتارهای عجیب و تغییرات خلقی را تجربه کنند. متأسفانه برای درصد کمی از نوجوانان، این رفتارهای عجیب و غیرعادی نشان دهنده یک مشکل جدی سلامت روان به نام اختلال وسواس فکری-اجباری است.
این اختلال روانپزشکی که معمولاً به اختصار OCD خوانده می شود، می تواند باعث ناراحتی قابل توجهی شود. در موارد شدیدتر، اختلال وسواس فکری-اجباری در نوجوانان می تواند به یک وضعیت ناتوان کننده تبدیل شود.
چرا نوجوانان دچار وسواس می شوند؟
مانند سایر اختلالات سلامت روان، هیچ دلیل ریشه ای و منفردی برای اختلال وسواس فکری اجباری در نوجوانان وجود ندارد. فهرست عوامل خطر در زیر جامع نیست، اما با نگاهی اجمالی به آن ممکن است علل OCD در نوجوانان توضیح داده شود.
سابقه خانوادگی، ژنتیک و محیط
رفتار وسواسی در نوجوانان ارثی است. فقط به این معنی است که اگر یکی از اعضای خانواده آن را داشته باشد، احتمال ابتلای نوجوان به آن بیشتر است. الگوی خانوادگی OCD نشان دهنده یک جزء ژنتیکی است، اگرچه هنوز مشخص نیست که کدام ژن به طور خاص مسئول ایجاد OCD است.
لازم به ذکر است که محیط نیز در پیدایش وسواس در نوجوانان نقش دارد. نوع تربیت خانوادگی می تواند باعث شود کودک به مرور زمان وسواس و اجبار را بیاموزد. اگر بچه ها مشاهده کنند که اعضای خانواده و دیگران رفتارهای وسواسی-اجباری از خود نشان می دهند، ممکن است به این الگوهای رفتاری پایبند باشند. در نتیجه، قرار گرفتن در معرض یک محیط وسواسی ممکن است در ایجاد OCD نقش داشته باشد.
رویدادهای استرس زا
رویدادهای استرس زا ممکن است یک عامل خطر برای نوجوانان مستعد OCD باشد. نوجوانانی که دچار تروما می شوند ممکن است دچار PTSD شوند که می تواند با OCD اشتباه گرفته شود. افکار ناخواسته و مزاحم ناشی از ضربه می تواند باعث ایجاد رفتار وسواسی و اجباری در نوجوانان شود.
علائم وسواس در نوجوانان چیست؟
اختلال وسواس فکری اجباری از دو بخش وسواس و اجبار تشکیل شده است. وسواس های رایج در کودکان و نوجوانان مشابه بسیاری از وسواس های بزرگسالان است که در مطالب قبلی در وبلاگ مشاوره آنلاین سیمیاروم به آن اشاره کرده ایم. این وسواس ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نگرانی در مورد میکروب، بیماری یا حتی مرگ
- ترس شدید از اتفاقات منفی یا انجام کاری اشتباه
- نگران باشید که چیزها ناقص یا نادرست هستند
- افکار ناخواسته و ناتوان کننده یا تصاویر آسیب رساندن به خود یا دیگران
- افکار یا تصاویر جنسی مزاحم و ناخواسته
- نگران ناراحت کردن خدا باش
- نگرانی در مورد انجام کارهایی که به دیگران صدمه می زند (مانند رانندگی با ماشین)
- افکار خودکشی ناخواسته
- اعتقاد به اعمال جادویی که می تواند از اتفاقات بد جلوگیری کند
- احساس مسئولیت در قبال اتفاقات بد
یک فکر مضطرب یا وسواسی ممکن است به خودی خود معنای زیادی نداشته باشد، اما زمانی که آنقدر رخ می دهد که در زندگی روزمره تداخل داشته باشد یا زمانی که با اجبار همراه باشد، ممکن است نشانه ای از وسواس نوجوانی باشد.
اجبارها یا تشریفات رفتاری هستند که فرد مبتلا به OCD احساس می کند باید انجام دهد تا از شر یک وسواس ناخواسته خلاص شود. اجبارهای رایج در نوجوانان مبتلا به OCD ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بررسی بیش از حد، مانند بررسی مداوم زمانی که اجاق گاز قفل یا خاموش است
- شستن و/یا تمیز کردن مکرر، از جمله شستن مکرر دست ها یا دوش گرفتن مکرر
- تکرار رفتارها تا زمانی که کامل یا “درست” شوند و/یا زمانی که انتظارات وسواسی برآورده نمی شوند از نو شروع کنند.
- ترتیب دادن یا ترتیب دادن کارها به روشی خاص
- اجبارهای ذهنی مانند دعای زیاد یا مرور ذهنی موقعیت ها
- اعتراف یا عذرخواهی بیش از حد
- گفتن کلمات یا اعداد خوش شانس با صدای بلند (مرتبط با افکار جادویی)
- درخواست تایید و اطمینان از دیگران
روش تشخیص OCD در نوجوانان
برای تشخیص وسواس در نوجوانان مراحل مختلفی باید طی شود. این تشخیص معمولا توسط یک متخصص آموزش دیده مانند روانپزشک یا روانشناس انجام می شود. ارزیابی تشخیص ممکن است شامل پرسشنامه های گزارش والدین و مصاحبه های شخصی باشد. این مصاحبه ها شامل سؤالات خاصی برای شناسایی وجود وسواس و تشریفات است.
علاوه بر این، یک متخصص آموزش دیده با نوجوان در مورد احساسات، افکار، علائم و الگوهای رفتاری او صحبت می کند. هدف شناسایی هر گونه وسواس یا اجبار خاصی است. سپس یک ارزیابی روانشناختی در تلاش برای شناسایی علت این وسواس‌ها و اجبارها انجام می‌شود. ممکن است اضطراب یا ترس از یک تجربه منفی یا “اشتباه” وجود داشته باشد که باعث ایجاد وسواس شود.
در نهایت، تعیین میزانی که این وسواس‌ها کیفیت زندگی نوجوانان را مختل می‌کنند بسیار مهم است. برای تشخیص رسمی، روانپزشک/روانشناس از معیارهای منتشر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی استفاده می کند. اگر این فرآیند تکمیل شود و کودک معیارهای OCD را داشته باشد، روند درمان و بهبودی آغاز می شود.
شیدایی در نوجوانان چگونه درمان می شود؟
علائم OCD در نوجوانان با گذشت زمان بدتر می شود، بنابراین مداخله زودهنگام مهم است. درمان اختلال وسواس فکری-اجباری نوجوانان معمولاً شامل ترکیبی از روان درمانی و دارو است. اگر علائم نوجوان شما شدیدتر باشد، یا اگر او همچنین دارای اختلال روانپزشکی دیگری باشد، ممکن است برای مدتی به سطح شدیدتری از درمان نیاز داشته باشد.
روان درمانی فردی یا “گفتگو درمانی”
روان درمانی می تواند به نوجوانان کمک کند تا وسواس ها و اجبارها، از جمله مشکلات اساسی خود را درک کنند. درمان شناختی رفتاری (CBT)، به شکل مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP)، یکی از موثرترین درمان‌ها برای OCD نوجوانان است.
پیشگیری از پاسخ شامل قرار دادن فرد در معرض چیزهایی است که او را مضطرب می کند و یاد می گیرد که چگونه به جای درگیر شدن در یک پاسخ اجباری با اضطراب خود به روشی سالم کنار بیاید.
دارودرمانی
دارو می تواند نقش مهمی در درمان وسواس در نوجوانان داشته باشد. تحقیقات نشان می دهد که دارو در ترکیب با روان درمانی موثرتر است. رایج ترین داروهایی که برای OCD تجویز می شوند عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی SSRI (مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین) مانند سلکسا، پاکسیل یا زولافت
- یک داروی ضد افسردگی سه حلقه ای مانند کلومیپرامین (آنافرانیل).
داروهای دیگری نیز ممکن است برای کاهش علائم افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات وسواسی-اجباری تجویز شوند.
خانواده درمانی
خانواده درمانی می تواند بخش مهمی از درمان OCD در نوجوانان باشد زیرا این اختلال همه افراد خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد. این روش شامل آموزش سازگاری، توانمندسازی و حمایت نوجوانان به والدین و سایر اعضای خانواده است.
چگونه با یک نوجوان وسواسی رفتار کنیم؟
حمایت و تشویق نوجوان وسواسی یکی از چالش های اعضای خانواده است. مشاوران و روانشناسان سیمیاروم نکات زیر را به خانواده هایی که کودکان وسواسی دارند توصیه می کنند:
- همیشه به یاد داشته باشید که وسواس یک بیماری است. این نشانه ضعف نیست و چیزی نیست که فرزند شما به سادگی بتواند با اراده بر آن غلبه کند.
- تا جایی که می توانید درباره وسواس های نوجوانی بیاموزید. این به شما کمک می کند با آنچه نوجوانتان می گذرد همدلی کنید و در مورد راه های کمک به او بیشتر بیاموزید.
- به کودک خود کمک کنید تا روی اهداف درمانی متمرکز بماند و در این روند صبور باشد. بسیاری از بیماران برای ادامه درمان نیاز به تشویق خانواده دارند.
- راه های آرامش و مدیریت استرس را به نوجوان خود آموزش دهید. مثلاً او را در کلاس یوگا ثبت نام کنید یا هر روز صبح با هم تمرینات تنفسی و مدیتیشن انجام دهید.
- رفتار وسواسی فرزندتان را قضاوت، تحقیر یا دست کم نگیرید. مهم نیست که اساس نگرانی ها و ترس های او چقدر غیرمنطقی است. او آنها را احساس می کند و نمی تواند اضطراب ناشی از افکار مزاحم را متوقف کند.
- با درمانگر فرزندتان تماس بگیرید تا یاد بگیرید چگونه از او حمایت کنید. درباره روند درمان، تمریناتی که باید در خانه انجام دهید، برای آرام کردن فرزندتان چه کاری باید انجام دهید، بیشتر بدانید. اگر موقعیتی پیش آمد که مطمئن نیستید چگونه با آن رفتار کنید، از درمانگر فرزندتان راهنمایی بخواهید.
- در کنار فرزندتان باشید و بدون قضاوت و نصیحت به مشکلات او گوش دهید.
شیدایی نوجوانان قابل درمان است. اما عدم توجه به آن و عادی سازی رفتار ناسالم باعث بدتر شدن وضعیت و دشوارتر شدن درمان در بزرگسالی می شود. اگر علائم وسواس را در کودک خود مشاهده کردید، با یکی از مشاوران و درمانگران آنلاین کودک و نوجوان سیمیاروم وقت بگیرید.
منبع
منبع
منبع