اختلال اضطراب ناشی از مواد یا مواد مخدر سندرمی است که در اثر مصرف یا ترک یک دارو یا ماده ایجاد می شود. بنابراین تعجب نکنید وقتی می گوییم اضطراب همیشه ناشی از مشکلات شخصی، حوادث ناگوار و مشکلات خانوادگی یا اجتماعی نیست. بلکه عوامل دیگری از جمله عوامل فیزیولوژیکی و حتی ژنتیکی در بروز آن نقش دارند. اگر به وضعیت روحی معتادان و حتی بهبود یافتگان از اعتیاد توجه کنیم، خواهیم دید که برخی از آنها با مشکلاتی مانند ترس های بی دلیل، بی قراری، خستگی، اضطراب و وحشت دست و پنجه نرم می کنند. می دانیم که این عوامل از علائم یک اختلال اضطرابی هستند، اما گاهی این اضطراب به دلیل مصرف مواد یا داروها شکل می گیرد. در این مقاله شما را با اختلال اضطراب مواد/دارو و روش های درمان آن آشنا می کنم.
اختلال اضطراب ناشی از مواد یا دارو چیست؟
اختلال اضطراب ناشی از مواد/دارو یکی از سندرم هایی است که در آن علائم اضطراب و پریشانی به دلیل مصرف یا اجتناب از مصرف بروز می کند. روانشناسان معتقدند زمانی که علائم اضطراب تنها به دلیل مصرف یا ترک یک ماده یا دارو باشد، فرد دچار مشکل می شود. بنابراین اگر ناراحتی فردی علت دیگری داشته باشد، نمی توانیم او را دارای این مشکل بدانیم. این اختلال به دلیل مشکلات خانوادگی، عاطفی یا اجتماعی رخ نمی دهد، بلکه ناشی از مواد مخدر یا داروهایی است که فرد مصرف می کند یا مصرف آن را متوقف کرده است.
اختلال اضطراب ناشی از مواد یا مواد مخدر تنها در افراد معتاد دیده نمی شود. علاوه بر این، کسانی که برای درمان برخی بیماری ها مجبور به مصرف داروهای خاص هستند نیز از این اختلال اضطرابی رنج می برند.
یک ماده یا داروهای مؤثر در شروع اختلال اضطرابی ماده/دارو
- الکل
- کافئین
- تنباکو
- ماری جوانا و مشتقات آن
- سایر داروها
- بنزودیازپین
- آمفتامین
- دی اتیل پروپیون
- متیل فنیدیت
- فندی مترازین
- داروهای تیروئید
اضطراب ناشی از مصرف مواد یا مواد مخدر
همانطور که گفتم مواد مخدر یا مواد مخدر و محرک ها عامل این مشکل هستند. به جز موارد معدودی که استثنا هستند، فرد به دلیل یکی یا هر دو مورد زیر دچار این مشکل می شود.
- تحت تاثیر محرک ها قرار گرفتن
- حذف داروهای افسردگی و مواد افیونی از سیستم عصبی مرکزی
خواندن توصیه می شود: اختلال اضطراب چیست؟ آشنایی با انواع اضطراب
اضطراب ناشی از محرک ها یا محرک ها
محرک هایی مانند کوکائین، دکستروآمفتامین، مت آمفتامین، فندیمترازین، متیل فنیدات و دی اتیل پروپیون می توانند باعث اضطراب شدید شوند. البته اینها تنها داروهای محرک نیستند. در کسانی که آستانه تحریک پذیری پایینی دارند کافئین و تنباکو همچنین می تواند به عنوان یک محرک عمل کند. افراد برای افزایش وزن از داروهای محرک استفاده می کنند. این احساس سرخوشی ناشی از مصرف این ماده پس از مدتی باعث تحریک پذیری، اضطراب و بی اشتهایی می شود. در این شرایط، حتی زمانی که فرد محرک ها را ترک می کند، احساس بی حالی، بی حوصلگی و خستگی، بیش از حد خسته و افسرده می کند.
اثر نوع مصرف
روش استفاده از مواد محرک نیز در بروز اضطراب موثر است. برای مثال سرخپوستان رشته کوه آند در آمریکای جنوبی برگ های کوکا را می جوند. این هندی ها کمتر نگران کننده هستند. ساکنان شهرهای پرو در مقابل آنها کوکا را به صورت خمیر درآورده و آن را دود می کنند. این روش مصرف اثرات زیانبارتری برای این افراد دارد و دچار تحریک پذیری، رفتارهای تکراری و کلیشه ای و رفتار مجرمانه می شوند.
اثر مصرف
مصرف مواد محرک نیز در بروز اضطراب موثر است. در ماه های اول، معتادان احساس می کنند که با دوز کمتری از مواد پمپ می شوند، اما به مرور زمان باید دوز را افزایش دهند تا به احساس سرخوشی برسند. به عنوان مثال، کسانی که کوکائین مصرف می کنند در نهایت نمی توانند مصرف قبلی خود را پشت سر بگذارند، بنابراین مصرف کوکائین را افزایش می دهند. افزایش مصرف یکی از علل اختلال اضطراب ناشی از مواد است.
ظهور اختلالات روانی
همانطور که قبلاً گفتم، اضطراب همیشه ناشی از حوادث ناگوار زندگی یا مشکلات دوران کودکی نیست. برخی از کسانی که پس از مصرف این ماده دچار اضطراب، هراس یا افسردگی می شوند، در گذشته سابقه این اختلالات روانی را نداشته اند، اما استفاده از مواد محرک آغاز اختلالات روانی در این افراد است.
کافئین و قرص های لاغری
شاید باورش سخت باشد، اما برخی نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار باعث اضطراب می شوند. شواهد علمی نشان می دهد که مصرف زیاد قهوه و سایر نوشیدنی های کافئین دار منجر به اضطراب، حملات پانیک، اختلال وسواس فکری-اجباری و فوبیا می شود.
اضطراب ناشی از ترک داروهای ضد افسردگی
داروهای افسردگی موادی هستند که سیستم عصبی مرکزی را کند می کنند. الکل، بنزودیازپین، باربیتورات، گلوتاتیمید و مپروبامات نمونه هایی از داروهای افسردگی هستند. باعث می شود برخی افراد استفاده از آن را متوقف کنند اضطراب و رنج و حتی ممکن است فرد رنج بکشد سکته یا مرگ برخی از علائم دیگر عبارتند از:
- حالت تهوع
- تکان دادن
- اضطراب
- بیخوابی
- افزایش فشار خون
- ضعف جسمانی
- کابوس
- توهمات بصری
- هذیان
- هایپرترمی
- مشکلات قلبی عروقی
علائم و معیارهای DSM 5 برای اختلال اضطراب ناشی از مواد یا دارو
آ: حملات پانیک یا اضطراب در تصویر بالینی غالب است.
ب: بر اساس بررسی پیشینه، معاینه فیزیکی، آزمایش و سایر شواهد، حداقل یکی از موارد زیر وجود دارد:
- علائم ملاک A بلافاصله پس از مصرف یا در حین مصرف یا ترک مواد یا پس از قرار گرفتن در معرض دارو رخ می دهد.
- دارو یا ماده مورد استفاده طبق معیار الف توانایی ایجاد هراس یا اضطراب را دارد.
درجه سانتی گراد: علت اضطراب و ناراحتی فرد نباید اختلال اضطراب دیگری باشد که در اثر مصرف دارو به وجود نمی آید. برای اطمینان از این امر، موارد زیر باید بررسی شوند:
- علائم مورد نظر قبل از مصرف ماده یا دارو وجود داشت.
- علائم برای مدت طولانی (حدود 1 ماه) پس از قطع سریع (قطع ناگهانی) یا مسمومیت شدید ادامه یافت.
- شواهد دیگری مبنی بر وجود یک اختلال اضطراب مستقل با اختلال اضطراب ناشی از مواد یا دارو. مانند: سابقه اپیزودهای مکرر غیر مرتبط با علائم مصرف مواد/دارو.
د: اختلال اضطراب در طول یک دوره هذیان رخ نداد.
E: اختلال اضطراب باعث پریشانی و اختلال در زمینه های مختلف زندگی از جمله عملکرد شغلی، اجتماعی و خانوادگی می شود.
مشخص کننده ها
- شروع اختلال در هنگام مصرف
- شروع در هنگام پرهیز
- شروع بعد از مصرف
درمان اضطراب ناشی از مواد یا داروها
درمان اصلی این بیماری است حذف ماده ای که آن را ایجاد می کند و. اگر داروی مورد استفاده داروی تجویزی برای اختلال دیگری باشد، روانشناسان باید از روش دیگری برای درمان آن اختلال استفاده کنند. یا در صورت امکان روانپزشک داروی فعلی را با داروی دیگری جایگزین می کند که چنین عوارضی نداشته باشد. اگر قرار گرفتن بیمار در محیطی خاص باعث شده که او در معرض ماده مورد نظر قرار گیرد، باید راهی برای کاهش مواجهه او با آن پیدا کرد.
اعتیاد را ترک کنید
اگر اعتیاد فردی به مواد باعث ایجاد اختلال اضطرابی ناشی از مواد یا دارو شود، آن اعتیاد باید درمان شود. زیرا تا زمانی که فرد درگیر و معتاد به مواد مخدر باشد، این مشکل حل نمی شود. ترک اعتیاد باید به صورت علمی و زیر نظر روانشناس انجام شود تا احتمال بازگشت و بازگشت به مصرف بسیار کاهش یابد.
روان درمانی
حتی اگر علائم یک اختلال اضطرابی پس از قطع مصرف دارو باقی بماند، می‌توانیم از روان درمانی یا دارودرمانی استفاده کنیم. بهترین روش های روان درمانی برای این اختلال، روان درمانی مثبت گرا و درمان شناختی رفتاری است. در برخی موارد از گروه درمانی برای توانبخشی و بهبود مصرف کنندگان مواد استفاده می شود. اگر فردی علائم حمله پانیک را دارد، باید از تکنیک‌های درمان این اختلال از جمله استفاده کند تنفس مناسب برای آموزش توسط هایپرونتیلاسیون جلوگیری شود
دارودرمانی
تجویز برخی داروهای ضد اضطراب توسط روانپزشک به کاهش علائم این اختلال کمک می کند. البته هر داروی ضداضطرابی برای این اختلال مناسب نیست، زیرا برخی از این داروها می توانند این مشکل را بدتر کنند. توجه داشته باشید که نباید خودسرانه مصرف آن را قطع کنید یا دوز خود را افزایش دهید. روند درمان دارویی باید زیر نظر روانپزشک ادامه یابد و ممکن است لازم باشد داروی خود را به مدت 6 ماه یا بیشتر مصرف کنید.
درمان خانگی
سبک زندگی سالم نقش مهمی در پیشگیری و درمان این بیماری دارد. از سیگار کشیدن و داروهای روانگردان پرهیز کنید. یک رژیم غذایی سالم به کاهش علائم اضطراب کمک می کند. همچنین ورزش، یوگا و مدیتیشن را در برنامه روزانه خود داشته باشید.
سوالات متداول
اختلال اضطراب ناشی از مواد یا مواد مخدر حالتی از نگرانی، پریشانی، سردرگمی و وحشت است که به دلیل مصرف مواد یا مواد مخدر یا قطع مصرف رخ می دهد.
خیر در شرایطی که اضطراب و پریشانی فرد قبل از مصرف وجود دارد، دچار اختلال روانی دیگری مانند اضطراب فراگیر، فوبیا یا حمله پانیک و غیره می شود. اما مصرف مواد یا مواد مخدر می تواند این اضطراب را افزایش دهد.
اثرات شیمیایی و فیزیولوژیکی مصرف یا قطع دارو یا ماده بر روی افراد باعث این وضعیت می شود.
برای تشخیص این اختلال باید به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید تا با مصاحبه بالینی و آزمایشات مشکل شما را به درستی شناسایی کنند.
اگر از اختلال اضطراب رنج می برید، آماده راهنمایی و کمک به شما هستیم. با ما صحبت کن.